Het lijkt of iedereen een fascinatie heeft voor de mogelijkheden van AI. Toegegeven, wat ooit alleen mogelijk leek in sciencefiction films, is werkelijkheid geworden. Chatbots, virtuele assistenten, contentcreators in alle soorten en maten; ze brengen een revolutie teweeg in ons zakelijke en persoonlijke leven.
De ontwikkelingen zijn indrukwekkend en soms ook nuttig, maar AI brengt ook een verborgen prijs op het milieu met zich mee. In deze post duiken we in op de verborgen milieu-impact van AI. We beoordelen of we deze kunstmatige hulpmiddelen kunnen gebruiken en tegelijkertijd de kosten voor de planeet kunnen beperken.
De snelle groei van AI
De ontwikkeling van mainstream AI-tools is in een stroomversnelling geraakt. Inmiddels kun je met AI ongelooflijke dingen zoals realtime vertalen, lange video’s transcripten en automatisch bijschriften genereren om de digitale toegankelijkheid te verbeteren. AI kan e-mails schrijven, vergaderingen organiseren en samenvatten. Het kan creatieve content maken zoals tekst, afbeeldingen, video en muziek.
De mogelijkheden zijn verbluffend, maar komen niet zonder kosten. Er waaien veel discussies op over de ethische en morele dilemma’s die gepaard gaan met de mogelijkheden van AI. Vaak wordt de aanzienlijke ecologische voetafdruk nog over het hoofd gezien. De energie die wordt gebruikt om de AI-modellen te trainen en achterliggende systemen van stroom te voorzien, is explosief gestegen.
De milieu-impact van AI in statistieken
Waterconsumptie
Microsofts datacenter in Iowa gebruikte 3 keer zo veel water tijdens de training van ChatGPT-4 in 2022. Dit water werd gebruikt om hun datacenters te koelen, maar viel midden in een periode van droogteperiode van meer dan 3 jaar. Microsofts algehele waterverbruik steeg met 35%. De groeiende vraag naar AI zullen waarschijnlijk leiden tot meer waterstress. Dit zal voor beleidsmakers moeilijke beslissingen opleveren over de balans in waterbehoeften van bewoners, milieu en economische groei.
Waterverbruik
Hoewel er geen exacte nummers bekend zijn, schatten wetenschappers dat een generatieve AI-chatbot ongeveer 500 ml water verbruikt voor iedere 20 beantwoorde vragen. Bedrijven zoals Microsoft en Google geven deze cijfers nauwelijks vrij. Zij pleiten namelijk dat AI ze uiteindelijk kan helpen om de milieu-impact (op alle fronten) te verkleinen.
Energieverbruik
Het trainen van het eerdere (en kleinere) GPT-3 model stootte dezelfde hoeveelheid CO₂ uit als één persoon die 200 retourvluchten maakt tussen Amsterdam en Tokio. We benoemen expliciet dat het toen om een kleiner model ging; toen werd er namelijk nog gewerkt met zo’n 175 miljard parameters. Inmiddels heeft GPT-4 naar verluidt meer dan 1,8 biljoen (!) parameters. Daarmee neemt dus ook de CO₂-uitstoot exponentieel toe.
Toekomstig gebruik
Europol schat dat in 2026 maar liefst 90% van alle online content ‘synthetisch’ zal zijn. Dit betekent dat de content door AI wordt gegenereerd of gemanipuleerd. Naast de druk die dit zet op zowel het water als energieverbruik van AI (om nog niet te spreken over de opslag van al deze content), brengt deze toename ook het risico van desinformatie en het schenden van copyrights met zich mee.
De impact van AI op het milieu
De impact van AI op het milieu is zo veelzijdig. Naast het verbruik van water en stroom, moet ook de delving van edelmetalen en andere grondstoffen die nodig zijn om de hardware te bouwen meegenomen worden. De extractie, het verwerken en het transport van edelmetalen draagt bij aan ecologische vernietiging en vervuiling van gebieden die vaak al jaren worden geëxploiteerd.
En als de datacenters die worden gebruikt om AI van energie te voorzien nog geen groene energie gebruiken (wat vaak het geval is), betekent dit dat er enorm veel fossiele brandstoffen worden gebruikt. We kunnen dus wel concluderen dat het bouwen en trainen van AI veel van de planeet vergt en (bij de huidige inrichting) niet echt iets teruggeeft.
AI-efficiëntie dilemma
AI en de strijd tegen klimaatverandering is behoorlijk paradoxaal te noemen. De technologie kan een hulpmiddel zijn in de strijd tegen klimaatvernietiging. AI kan klimaatmodellen en geo-engineering ondersteunen en daardoor een oplossing bieden voor het verminderen van de CO₂-uitstoot.
Naast die mogelijkheden, wordt AI vooral ingezet voor een efficiëntieslag van ons; werkende mensen. IT- en bedrijfsprocessen worden bijvoorbeeld geoptimaliseerd en besparen daarmee op energieverbruik en CO₂-uitstoot.
Klinkt mooi, maar zo eenvoudig is het niet. Ten eerste: bedrijven zullen steeds vaker AI-tools gebruiken om tijd te besparen. Dit resulteert in méér energieverbruik. Daarbij: bedrijven die 2 keer zoveel werk in een dag verzetten, zullen geen minuut eerder uitklokken. Er wordt dus geen energie bespaard op computers of machines die eerder uitgezet worden.
Kun je AI duurzaam gebruiken?
We kunnen concluderen dat AI een enorme impact op het milieu heeft waar veel mensen geen idee van hebben. Focus daarom niet alleen op efficiëntie en winst, maar maak de shift van ‘winst’ naar ‘waarde’. Wat is het je waard om een AI te gebruiken? Er zijn een paar dingen die je kunt doen om de impact van AI op het milieu te minimaliseren:
Evalueer de noodzaak van AI
Voordat je je tot AI wendt, kun je overwegen of AI echt nodig is om een taak te voltooien. Wellicht kun je het ook af zonder AI.
Optimaliseer het gebruik van AI-tools
Als je AI-tools gebruikt, zorg er dan voor dat je ze zorgvuldig gebruikt en op een manier die is geoptimaliseerd voor energie-efficiëntie. Laat bijvoorbeeld niet elke dag een AI-schrijftool werken aan sociale media posts als je maar drie keer per week tijd hebt om te publiceren.
Blokkeer AI-crawlers
Overweeg om AI-crawlers te blokkeren, zodat ze je website niet kunnen scrapen om content te gebruiken in hun ’training’. Dit vermindert onnodig energieverbruik van je website, en voorkomt ook onnodige gegevensverwerking.
Milieu Impact AI is groot
De vooruitgang op het gebied van AI biedt veel mogelijkheden om tijd en geld te besparen. Maar de ecologische prijs die we hiervoor betalen, kunnen we simpelweg niet buiten beschouwing laten. Het trainen van AI-modellen genereert naar schatting 5 keer de levenslange CO₂-uitstoot van een gemiddelde auto. Als het gebruik van AI in het huidige tempo blijft groeien, kunnen AI-tools in 2025 al meer energie verbruiken dan alle menselijke arbeidskrachten wereldwijd. De tijdsbesparing van AI leidt niet noodzakelijkerwijs tot minder werk. We leven in een kapitalistische wereld waar tijd geld is, we verzetten dus simpelweg méér werk op een dag.
We kunnen AI in potentie duurzaam gebruiken, zolang we maar goed nadenken over waar, wanneer en waarvoor we het gebruiken. Het is vooral belangrijk onszelf te wapenen met kennis over de milieu-impact van AI. Want alleen daardoor kunnen we bewustere keuzes maken over de inzet van AI.